Από τη Δευτέρα το βράδυ, οι εργαζόμενοι 151 οργανισμών είναι υποψήφιοι για «εργασιακή εφεδρεία». Είναι οι πρώτοι, όχι όμως κι οι τελευταίοι.
Μέχρι τις 26/9, οι οργανισμοί αυτοί καλούνται να ορίσουν ως «πλεονάζον προσωπικό» το 10% του συνόλου των εργαζομένων σε αυτούς (3.500 άτομα). Όπου οι εργαζόμενοι είναι πάνω από 100, θα ακολουθήσει δεύτερη φάση «αποχωρήσεων» σε 2 μήνες, μετά από «αξιολόγηση» του προσωπικού. Στην πρώτη γραμμή βρίσκονται όσοι είναι κοντά στη σύνταξη, οι κατηγορίες Υ.Ε./Δ.Ε., ενώ ακολουθούν εργαζόμενοι γενικών καθηκόντων και διοικητικής υποστήριξης.
Το μέτρο μπορεί αρχικά να περιορίζεται στις δημόσιες επιχειρήσεις που υπάγονται στο κεφ. Α’ του ν. 3429/2005 (όπως προέβλεπε ο ν. 3986/2011), ήδη όμως το υπουργικό συμβούλιο έχει πάρει απόφαση για «άμεση ενεργοποίηση και διεύρυνση του θεσμού της εργασιακής εφεδρείας» (6/9). Όπως το έθεσε ο Ντ. Ρόβλιας (12/9), «θα έχουμε περιορίσει κατά 151.000 ως το 2015 τους δημοσίους υπαλλήλους […] θα εξοικονομηθούν δισεκατομμύρια».
Ο Ηλ. Πλασκοβίτης περιέγραψε (13/9) με σαφήνεια το πλαίσιο: «Για να μπορέσει να αποσταλεί μια όμοια εγκύκλιος σε έναν πολύ ευρύτερο αριθμό φορέων χρειαζόμαστε μια τροποποίηση της ισχύουσας σήμερα διάταξης […] η οποία θα γίνει πολύ σύντομα». Ο αριθμός των φορέων θα είναι τέτοιος που να πληροί τους δημοσιονομικούς στόχους, με βάση το εξής δεδομένο: μεσοσταθμικά, κατά μέσο όρο, εξοικονομούνται 12.000€ το χρόνο ανά εργαζόμενο σε εφεδρεία. Όσο για το αν θα υπάρξει συνέχεια; «Εξαρτάται από τις δημοσιονομικές εξελίξεις».
Αμέτρητες ευκαιρίες…
«Απολύσεις, στη φάση αυτή, δεν υπάρχουν γιατί προβλέπεται ότι το στάδιο της εργασιακής εφεδρείας δίνει ευκαιρίες στον εργαζόμενο. Εάν ένας εργαζόμενος δεν αξιοποιήσει καμία ευκαιρία, τότε βεβαίως η εργασιακή του σχέση θα λυθεί».
Ευάγγ. Βενιζέλος, 6/11/2011
Επειδή «το ισχύον σύνταγμα αποτελεί την πρώτη γραμμή Μαζινό υπέρ της γραφειοκρατίας» (Ανδρ. Λοβέρδος, 8/9), υπάρχει δηλαδή η μονιμότητα, ακούγονται και άλλα μέτρα: υποχρεωτικές μετατάξεις και 5ετείς άδειες άνευ αποδοχών, εθελούσια έξοδος, μειωμένη απασχόληση.
Η «εργασιακή εφεδρεία» όμως είναι μια πραγματικότητα, που συνεπάγεται ότι οι –πρώην- εργαζόμενοι/ες λαμβάνουν επί 12 μήνες αποδοχές ίσες με το 60% του βασικού μισθού τους. Κατατάσσονται μεν σε πίνακες του ΑΣΕΠ, αλλά, με βάση το μεσοπρόθεσμο, οι μετατάξεις τους, «εφόσον υπάρχουν αιτήματα φορέων», θα φτάνουν μέχρι 10% των ετήσιων προσλήψεων [καθώς μετάταξη = πρόσληψη]. Και για τις προσλήψεις ισχύουν οι δεσμεύσεις του μνημονίου (ν. 3833/2010), η αναλογία 1 πρόσληψη (ή μηδέν, όπως έλεγε ο Ηλ. Μόσιαλος, στις 13/9) προς 5 ή προς 10 αποχωρήσεις. Οι «έφεδροι» έχουν προτεραιότητα, με ποσόστωση πάντα, και για θέσεις ορισμένου χρόνου. Με απλά μαθηματικά όμως το συμπέρασμα για την τύχη τους είναι απλό. Θα πρέπει δε να σημειωθεί ότι, προς το παρόν, δεν έχει διευκρινιστεί εάν σε περίπτωση απόλυσης θα δικαιούνται αποζημίωση, ταμείο ανεργίας, ή πώς θα υπολογιστεί η σύνταξή τους, εάν είναι κοντά στη συνταξιοδότηση.
Παρά τις «ευκαιρίες» λοιπόν, «εάν [κάποιος] δεν έχει μπορέσει να προσαρμοστεί, τότε θα ισχύσει […] ό,τι ισχύει με τους εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα […] εάν μια επιχείρηση έχει πλεονάζον προσωπικό, σεβόμενη την εργατική νομοθεσία, οδηγεί το προσωπικό αυτό σε απόλυση και επεμβαίνει ο ΟΑΕΔ. Στον ευρύτερο δημόσιο τομέα έχουμε τον θεσμό της εργασιακής εφεδρείας με τη θεσμική εγγύηση του ΑΣΕΠ» (Ευάγγ. Βενιζέλος, 6/9).
Ο εχθρός 10 εκατομμυρίων πολιτών…
«Τίθεται έντονα το θέμα της περιστολής των δημοσιονομικών δαπανών [έναντι της αύξησης της φορολογίας] […] Το γεγονός είναι ότι […] ουσιώδεις μειώσεις στο συνολικό μέγεθος της δημοσιονομικής δαπάνης δεν μπορεί παρά να σημαίνει μειώσεις στον τομέα της μισθοδοσίας του δημοσίου».
Ηλ. Πλασκοβίτης, 13/9/2011
Ο στόχος δεν είναι η «ορθολογική κατανομή» του προσωπικού. Ούτε να δοθεί «κίνητρο ώστε κάποιος […] να τιμά τα χρήματα που παίρνει από τον Έλληνα φορολογούμενο» (Ευάγγ. Βενιζέλος, 6/11). Είναι να υπάρξει «δημοσιονομικό όφελος από το νέο μισθολόγιο και από την εργασιακή εφεδρεία» και μάλιστα «μεγαλύτερο απ’ αυτό που είχε υπολογιστεί από την Τρόικα».
Η «συρρίκνωση» του δημοσίου τομέα, που συστηματικά κατασυκοφαντείται, είναι άλλωστε εύκολη υπόθεση. Οι υπάλληλοί του –ΕΜΕΙΣ- φέρονται ως εκείνοι που «πρέπει» να πληρώσουν το κόστος της υποτιθέμενης «αεργίας» τους. Το είπε ο Ανδρ. Λοβέρδος (8/9): «Το 1 εκατομμύριο υπάλληλοι που ταλαιπωρούν τα 10 εκατομμύρια πολίτες, με τη βεβαιότητα ότι ο δημόσιος τομέας είναι ισόβιος, μας έφτασαν εδώ που μας έφτασαν. Τα 10 εκατομμύρια πληρώνουν το 1 εκατομμύριο και αυτό πρέπει να έχει εχθρούς».
Απολύσεις, πειθαρχικά, μειώσεις μισθών και ανειδίκευτοι περιφερόμενοι εργάτες…
«Ζητώ από τους δημόσιους υπαλλήλους να σταθούν δίπλα στον πολίτη, να σκύψουν πάνω σε κάθε υπόθεση που χειρίζονται και να δημιουργήσουμε ένα νέο πολιτισμό εξυπηρέτησης, που δεν θα βασίζεται μόνο σε νόμους ή στο φόβο, αλλά κυρίως στη διάθεση για δουλειά και προσφορά».
Γ. Παπανδρέου, 10/9/2011
Ο «νέος πολιτισμός εξυπηρέτησης» δεν έχει να κάνει με εξυπηρέτηση, αλλά με νόμους και φόβο: «Συγχωνεύσεις φορέων του δημοσίου, […] υπάλληλοι του ενιαίου κράτους […] ώστε ευέλικτα να μπορούν να αξιοποιούνται από τη μία Υπηρεσία στην άλλη, […] νέο πειθαρχικό δίκαιο […] για να πάψει η ατιμωρησία, ενιαίο μισθολόγιο […], σύστημα αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων» (Γ. Παπανδρέου, 10/9).
Για δημοσιονομικούς λόγους, οι εργαζόμενοι/ες θα απειλούνται συνεχώς με «εργασιακή εφεδρεία», «διότι μπορεί κάποιος τώρα να είναι […] ενεργός, και μετά να αποδειχθεί ότι δεν έχει αντικείμενο, δεν έχει διάθεση, άλλαξαν τα δεδομένα […] Θα είναι μια διαρκής διαδικασία, όχι μια διαρκής απειλή» (Ευάγγ. Βενιζέλος, 6/9). Όσοι/ες παραμείνουν στο δημόσιο, θα μετατραπούν σε νομάδες περιφερόμενοι από υπηρεσία σε υπηρεσία, όπου υπάρχουν κενά που πρέπει κατεπειγόντως να καλυφθούν (αφήνοντας άλλα πίσω τους), χάνοντας έτσι την εξειδίκευση που θα συνεπαγόταν καλύτερες υπηρεσίες για το κοινωνικό σύνολο και τη διασφάλιση της θέσης τους λόγω εργασιακής εμπειρίας. Οι εργασιακές σχέσεις θα διαμορφώνονται στη βάση της απειλής της απόλυσης, ενώ οι μισθοί δε θα καλύπτουν στοιχειώδεις ανάγκες.
«Εξυγιάνθηκε». Έλα όμως που δε λειτουργεί…
Όσο για τους πολίτες, εκείνους που δικαιούνται τα κοινωνικά αγαθά που παρέχει το δημόσιο κι οι εργαζόμενοί/ες του, εμείς δηλαδή; Η «εργασιακή εφεδρεία» -ή αλλιώς απολύσεις- σε μια χώρα με χαμηλό αριθμό δημοσίων υπαλλήλων θα μεγαλώσουν τα κενά που ήδη υπήρχαν σε κρίσιμους τομείς και δημιουργούσαν μια κακή εικόνα για τις δημόσιες υπηρεσίες.
Η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών θα χειροτερέψει, κοινωνικά αγαθά θα περισταλούν. Ένα μόνο απτό παράδειγμα: τη Δευτέρα, όταν ανακοινωνόταν η λίστα με τους 151 οργανισμούς, στις ειδήσεις καταγγελλόταν παράλληλα ότι οι επιβάτες έπρεπε να περιμένουν στους σταθμούς του ΗΣΑΠ 15-25 λεπτά. Αιτία; Η μετάταξη «πλεονάζοντος» προσωπικού για την «εξυγίανση» των αστικών συγκοινωνιών…
Ασφαλώς, εκείνοι που θα πληρώσουν για παρόμοια προβλήματα δε θα είναι εκείνοι που ευθύνονται για την ασκούμενη πολιτική, αλλά οι εργαζόμενοι/ες που θα απομείνουν στο δημόσιο τομέα. Εκείνοι/ες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τις διαμαρτυρίες των πολιτών για τη δυσλειτουργία των υπηρεσιών, σε ένα φαύλο κύκλο όπου το μόνο που θα αναπαράγεται θα είναι η απαξίωση για τους «αργόσχολους» δημοσίους υπαλλήλους.
Εξίσωση προς τα κάτω…
«Οποίος πιστεύει ότι μπορεί να ασκήσει πολιτικές χωρίς να νικήσει το ελληνικό δημόσιο εξαπατάται».
Ανδρ. Λοβέρδος, 8/9/2011
«Οι δημόσιοι υπάλληλοι βρίσκονται σε σχετική προστασία […] Δεν βλέπω καμία ευαισθησία […] για τους 800.000 ανέργους. Δεν βλέπω μια ευαισθησία για τους 3.200.000 υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα».
Ηλ. Μόσιαλος, 7/9/2011
Ας «νικήσουμε» λοιπόν το δημόσιο. Ας μετατρέψουμε το δημόσιο υπάλληλο σε άνεργο. Ας εξομοιώσουμε τις συνθήκες εργασίας στο δημόσιο με αυτές στον ιδιωτικό τομέα. Ας καταργήσουμε γενικότερα την προστασία –τα δικαιώματα δηλαδή- όλων των εργαζομένων.
Οι εξισώσεις δε γίνονται προς τα κάτω, αλλά προς τα πάνω όταν μιλάμε από την πλευρά της κοινωνίας. Ποιος είπε ότι ό,τι ισχύει στον ιδιωτικό τομέα είναι σωστό; Ποιος είπε ότι το να δουλεύει κανείς σε συνθήκες συνεχούς ανασφάλειας είναι θετικό;
Η μονιμότητα (για όσους ισχύει) καθιερώθηκε, όπως θυμήθηκε πρόσφατα ο πρωθυπουργός (11/9), για «να υπάρχει ένα Δημόσιο που θα δουλεύει ουδέτερα», δηλαδή να υπάρχει καθεστώς ανεξαρτησίας των λειτουργών του από την πολιτική εξουσία, ώστε να επιτελούν ανεπηρέαστοι το καθήκον τους, λόγω του ιδιαίτερου ρόλου τους στο πλαίσιο του κράτους. Τσακισμένοι δημόσιοι υπάλληλοι δε θα προσφέρουν παραπάνω… Η διάθεση για προσφορά δεν προκύπτει ούτε από την ανασφάλεια, ούτε με το βούρδουλα.
Στον τομέα της εκπαίδευσης;
Σύμφωνα με δημοσιεύματα του τύπου, τα ιδρύματα της τριτοβάθμιας θα είναι στο β’ στάδιο συγχωνεύσεων φορέων. Η «πολύτιμη» εμπειρία της υπουργού παιδείας από τις συγχωνεύσεις σχολείων και τη μείωση του αριθμού των απασχολούμενων σ’ αυτά, «επιτεύγματα» για τα οποία υπερηφανεύεται, μπορεί να αξιοποιηθεί και στα ΑΕΙ-ΤΕΙ. Ο νέος νόμος ανοίγει το δρόμο.
Το βέβαιο είναι ότι ο Θ. Πάγκαλος, στο πλαίσιο του έργου της Διυπουργικής Γνωμοδοτικής Επιτροπής για την κατάργηση, συγχώνευση, αναδιάρθρωση και μετατροπή υπηρεσιών, φορέων, κ.α. του δημοσίου τομέα, έχει ήδη ζητήσει από 389 φορείς, μεταξύ αυτών και 56 του Υπουργείου Παιδείας, να αποστείλουν μέχρι 21/9 στοιχεία για το προσωπικό. Στη λίστα συμπεριλαμβάνονται και τα ΑΕΙ-ΤΕΙ. Γιατί; Ίδωμεν…
ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
«Σε αυτή την δύσκολη περίοδο μεγάλης δοκιμασίας, οφείλουμε να πετύχουμε έναν σαφή στόχο κοινωνικής αλληλεγγύης. Βασικός μου στόχος [...]: Να μην υπάρχει οικογένεια χωρίς τουλάχιστον έναν εργαζόμενο, να μην υπάρχει οικογένεια χωρίς εισόδημα».
Γ. Παπανδρέου (10/9/2011)
Οι διαστάσεις που θα πάρει η «εργασιακή εφεδρεία» είναι άγνωστες ακόμα. Προς το παρόν, το ενδεχόμενο απόλυσης χιλιάδων εργαζομένων εμφανίζεται σαν κάτι «αμελητέο». Αμελητέες κι αναλώσιμες κι οι ζωές τους κι εκείνες όσων βρίσκονται πίσω τους. Όταν κανείς μιλάει με αριθμούς, μπορεί να ξεπερνάει τέτοιες «λεπτομέρειες»…
Η αλληλεγγύη στους εργαζόμενους που μπαίνουν σε «εργασιακή εφεδρεία», όπως και σε κάθε εργαζόμενο που αντιμετωπίζει την προοπτική της απόλυσης, είναι αυτονόητο καθήκον. Δεν εξαρτάται από το αν το μέτρο θα μας αγγίξει ή όχι προσωπικά.
Αντίθετα μάλιστα: Η πρωτοφανής εργασιακή ανασφάλεια που βιώνουμε σήμερα, ως υπάλληλοι του δημοσίου, μόνιμοι ή αορίστου χρόνου, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί παρά μόνο με την υπεράσπιση αυτών των συναδέλφων, με την υπεράσπιση κάθε θέσης εργασίας.
Αν επιτρέψουμε να πεταχτούν στο δρόμο οι πρώτοι, θα ακολουθήσουν οι δεύτεροι κι η λίστα όλο και θα μεγαλώνει. Ας βάλουμε τέλος ΤΩΡΑ.
Πρωτοβουλία Εργαζομένων Πανεπιστημίου Αθηνών
